Araştırma Yöntemlerinde Yapay Zekâ Araçlarının Etkisi

Özet

Bu çalışma, yapay zekâ (YZ) teknolojilerinin araştırma yöntemleri üzerindeki etkisini eleştirel ve teorik bir çerçevede değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Araştırmada, YZ’nin araştırma süreçlerine entegrasyonunun yalnızca teknik bir kolaylık değil, aynı zamanda bilgi üretiminin doğasına ilişkin epistemolojik, etik ve normatif dönüşümleri beraberinde getirdiği savunulmaktadır. Habermas’ın teknik akıl-pratik akıl ayrımı, Bourdieu’nün bilim alanı kuramı ve Foucault’nun bilgi-iktidar analizi temel alınarak, YZ araçlarının bilimsel yöntemi nasıl biçimlendirdiği tartışılmıştır. YZ’nin sunduğu hız, verimlilik ve erişilebilirlik gibi avantajlara karşın; eleştirel düşüncenin aşınması, araştırmacı özerkliğinin zayıflaması ve etik sorumluluğun belirsizleşmesi gibi riskler ele alınmıştır. Makalede, akademik özerkliğin ve metodolojik özgünlüğün korunabilmesi için YZ kullanımının yalnızca araçsal değil, aynı zamanda eleştirel bir bilinçle değerlendirilmesi gerektiği önerilmiştir. Sonuç olarak, yapay zekâ destekli araştırma pratiklerinin bilimsel yöntemin değer temelli boyutlarıyla uyumlu bir biçimde yeniden düşünülmesi gerektiği savunulmaktadır.